Октаэдр страницӑн кодне пӑхни

{| border="1" bgcolor="#ffffff" cellpadding="5" align="right" style="margin-left:10px"
!bgcolor=#e7dcc3 colspan=2|Октаэдр
|-
|align=center colspan=2|[[File:Octahedron.jpg|200px|Octahedron]]<br />''Пысăклатма, сăнне шаклаттарăр.''<br />''Фигира çаврăннине курас тесен [[:File:Octahedron.gif|кунта]] шаклаттарăр.''
|-
|bgcolor=#e7dcc3|Тĕс||[[Терĕс нумайхысаклăх]]
|-
|bgcolor=#e7dcc3|Хысак||[[виçкĕтеслĕх]]
|-
|bgcolor=#e7dcc3|Хысаксем||<math>8\,\!</math>
|-
|bgcolor=#e7dcc3|Аяк пĕрчисем||<math>12\,\!</math>
|-
|bgcolor=#e7dcc3|Тăрăсем||<math>6\,\!</math>
|-
|bgcolor=#e7dcc3|Тăрă çумĕнчи хысаксем||<math>4\,\!</math>
|-
|bgcolor=#e7dcc3|Аяк пĕрчин таршшĕ||<math>a\,\!</math>
|-
|bgcolor=#e7dcc3|Çий лаптăкĕ||<math>2a^2\sqrt3\,\!</math>
|-
|bgcolor=#e7dcc3|Калăпăш||<math>\frac{1}{3}\sqrt2a^3</math>
|-
|bgcolor=#e7dcc3|Тулашпе çырнă сфера радиусĕ||<math>\frac{a}{2}\sqrt2</math>
|-
|bgcolor=#e7dcc3|Ăшне çырнă сфера радиусĕ||<math>\frac{a}{6}\sqrt6</math>
|-
|bgcolor=#e7dcc3|[[Симметри пăнчă ушкăнĕ]]||Октаэдр (''O''<sub>''h''</sub>)
|-
|bgcolor=#e7dcc3|[[Иккĕллĕ нумайхысаклăх]]||[[Куб]]
|}

[[File:Octahedron flat.svg|thumb|right|300px|<center>Октаэдр [[сарăм]]ĕ</center>]]

'''Окта́эдр''' ({{lang-el|οκτάεδρον}}, {{lang-el|οκτώ}}, «саккăр» тата {{lang-el|έδρα}} — «тĕп, никĕс») — пиллĕк мăкăрăлчăк [[тĕрĕс нумайхысаклăх]]ран пĕрри, [[Платон]] кĕлетки ятлăскер.

Октаэдр 8 виçкĕтеслĕ хысак, 12 аяк пĕрчиллĕ, 6 тăрăллă, кашни тăрринче 4 аяк пĕрчи тĕкĕшкççĕ.

Октаэдр аяк пĕрчин тăршшĕ ''а'' тан пулсан, унăн çийĕн лаптăкĕпе (''S'') калăпăшне (''V'') çак формулăсемпе шыраççĕ:
<center><math>S=2a^2\sqrt{3}</math></center>


<center><math>V=\begin{matrix}{1\over3}\end{matrix}\sqrt{2}a^3</math></center>

Октаэдр тулашĕпе çырнă сфера радиусĕ:

<center><math>r_u = \frac{a}{2} \sqrt{2} </math>,</center>

Октаэдр ăшне çырнă сфера радиусĕ:

<center><math>r_i = \frac{a}{6} \sqrt{6}.  </math></center>

Терĕс октаэдр симметрийĕ [[куб]]ăн пекех '''O<sub>h</sub>'''.

== Октаэдр çутçанталăкра ==
* Çутçанталăкри чылай [[куб сингонийĕ|куб]] [[кристалл]]ĕсем октаэдр ĕлкиллĕ. Ку [[алмаз]], [[натри хлоричĕ]], [[перовскит]], [[оливин]], [[флюорит]], [[шпинель]].
* Таса металсен ([[никкĕл]], [[пăхăр]], [[магни]], [[Титан (элемент)|титан]], [[лантан]]) тата нумай ион çыхăнăвĕсен ((натри хлоричĕ, [[сфалерит]], [[вюрцит]] тата ыт.) тачă структурин октаэдр ĕлкинче атом хушшинчи пушăсем пур.

== Çăлкуçсем ==
* [[Пысăк совет энциклопедийĕ]]

{{stereometry-stub}}

{{Нумайхысаклăхсем}}

[[Категори:Тĕрĕс нумайхысаклăхсем]]