Пирамида (геометри) страницӑн кодне пӑхни

{{Урăх пĕлтерĕшсем|Пирамида (пĕлтерĕшсем)}}
[[File:TypesOfPyramid.svg|thumb|400px|Пирамида тĕсĕсем.]]
[[File:ElementsOfPiramid.svg|thumb|400px|Пирамида элеменчĕсем.]]
'''Пирами́да''' ({{lang-grc|πυραμίς}}, [[Камăнлăх ӳкĕмĕ|кам. ӳк.]] {{lang-el2|πυραμίδος}}) — пĕрлĕ тăрăллă, никĕсĕнче [[нумайкĕтеслĕх]], ытти хысакĕсем — [[виçкĕтеслĕх]]семлĕ [[нумайхысаклăх]]<ref>{{cite book
 | last = 
 | first = Александров А.Д. Вернер А.Л.
 | authorlink = 
 | coauthors = 
 | year = 2003 г.
 | chapter = 
 | title = Учебник для 10-11 классов общеобразовательных учреждений Изд. 2-е
 | publisher = 	 Просвещение
 | location = 
 | isbn = 5-09-010773-4
}}</ref>. Пирамида тĕпĕн кĕтес шучĕпе виçкĕтеслĕ, тăваткĕтеслĕ {{nobr|т. ыт.}} пирамидăсем пулаççĕ.

Пирамида [[конус]]ăн пайăр тĕслĕхĕ шутланать.

== Пирамида формулисем ==

* Пирамидăн [[калăпăш]]не çак формулăпа шутлаççĕ:
: <math>V = \frac{1}{3} S h,</math>
: кунта <math>\ S</math> — тĕпĕн [[фигура лаптăкĕ|лаптăкĕ]] тата <math>\ h</math> — çӳллĕшĕ;
* Аяк çийĕ — аяк хысакĕсен лаптăк сумми:
: <math>S_b = \sum_{i}^{}S_i</math>
* Тулли çийĕ — аяк çийĕпе тĕпĕн лаптăкĕ:
: <math> \ S_p = S_b + S_o</math>
* Тĕрĕс пирамидăн аяк çийне тупма çак формулăпа усă кураççĕ:
: <math>S_b = \frac{1}{2} P a = \frac{n}{2} b^2 sin \alpha</math>
: кунта <math> a </math> — аяк хысакĕн [[апофема|апофеми]], <math> \ P</math> — тĕпĕн [[периметр]]ĕ, <math> \ n</math> — тĕп енĕн хисепĕ, <math> \ b</math> — аяк пĕрчи,  <math>\alpha</math> — пирамида тăрри çумĕнчи лапчăк кĕтес.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Вуламалли ==
* {{кĕнеке
 |автор        = Александров А.Д. Вернер А.Л.
 |пай        = 
 |пуçелĕк     = Учебник для 10-11 классов общеобразовательных учреждений
 |оригинал     = 
 |каçă       = 
 |кăларăм      = 2-мĕш
 |вырăн        = 
 |издательство = Просвещение
 |çул          = 2003
 |том          = 
 |страницы     = 
 |страниц      = 271
 |isbn         = 5-09-010773-4
}}
* {{кĕнеке
 |автор        = А. Ю. Калинин, Д. А. Терешин
 |пай        = 
 |пуçелĕк     = Стереометрия. 11 класс
 |оригинал     = 
 |каçă       = 
 |кăларăм      = 
 |вырăн        = 
 |издательство = Физматкнига
 |çул          = 2005
 |том          = 
 |страницы     = 
 |страниц      = 
 |isbn         = 5-89155-134-9
}}
* {{кĕнеке
 |автор        = А. В. Погорелов
 |пай        = 
 |пуçелĕк     = Геометрия: Учебник для 10-11 классов общеобразовательных учреждений
 |тăван ят     = 
 |каçă       = 
 |кăларăм      = 
 |вырăн        = 
 |издательство = Просвещение
 |çул          = 2008
 |том          = 
 |страницы     = 
 |страниц      = 
 |isbn         = 978-5-09-019708-3
}}

== Çавăн пекех пăхăр ==
* [[Касăлчăк пирамида]]
* [[Бипирамида]]

{{Викисăмахсар|пирамида}}

== Каçăсем ==
* [http://www.korthalsaltes.com/selecion.php?sl=selecion2 Бумажные модели пирамид] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100104123000/http://korthalsaltes.com/selecion.php?sl=selecion2 |date=2010-01-04 }} {{ref-en}}.
* [http://ilib.mirror1.mccme.ru/djvu/geometry/nachala.djvu Евклид, «Никĕссем»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111109213439/http://ilib.mirror1.mccme.ru/djvu/geometry/nachala.djvu |date=2011-11-09 }}

{{stereometry-stub}}
{{Нумайхысаклăхсем}}

[[Категори:Пирамидăсем]]
[[Категори:Нумайхысаклăхсем]]

[[fa:هرم]]
[[it:Piramide#Geometria]]