Математика

Математика (Шаблон:Lang-grc^[1] < Шаблон:Lang-grc2 «тишкерни; ăслав») — тытăмсене, йĕркене тата çыхăнусене палăртакан ăслав. Шутлас, виçес, ăнлантарас кирлĕлĕхсене кура историре (пурнăçра) йĕркеленнĕ.

Пифагор теореми. Схема туса куçа курăнмалла кăтартни (сăнарлă интерпретаци)

Математика кунçулĕ çинчен (кĕскен)

А. Н. Колмогоров академик математика историне çапла кăтартнă:

Математика çуралнă тапхăр, çак вăхăтра чылай ĕç валли пĕлӳ-хăнăху пухнă;

Элементарлă математика тапхăрĕ, пирĕн эрăччен VI —V ĕмĕрсенче пуçланса, XVI ĕмĕр вĕçĕнче вĕçленет.

Улшăнуллă капсен математикин тапхăрĕ, XVII —XVIII ĕмĕрсем, «ăна çаплах тепĕр сăмахпа „аслă математика“ тапхăрĕ теме пулать»;

Хальхи математика тапхăрĕ —XIX —XX ĕмĕрсем

Математикăн тĕп темисем

Хисепсем

«Хисеп» паллă малтан пурлăх хисепĕсем шутне кĕрет. Кайран çак палăрту ваклă хисепсем, чăн хисепсем, тытăмлă хисепсем тата ытти хисепсем çине те сарăлать.

$1, 2, \dots$	$0, 1, - 1, \dots$	$1, - 1, \frac{1}{2}, \frac{2}{3}, 0.12, \dots$
Пурлăх хисепĕсем	Тулли хисепсем	Ваклă хисепсем
$1, - 1, \frac{1}{2}, 0.12, π, \sqrt{2}, \dots$	$- 1, \frac{1}{2}, 0.12, π, 3 i + 2, e^{i π / 3}, \dots$	$1, i, j, k, π j - \frac{1}{2} k, \dots$
Чăн хисепсем	Тытăмлă хисепсем	Кватернионсем

Улăштармасăр урăхлатни (Трансформацилени)

$36 \div 9 = 4$			$\int 1_{S} d μ = μ (S)$
Арифметика	Дифференциаллă тата Интеграллă шутлав	Векторла анализ	Анализ
$\frac{d^{2}}{d x^{2}} y = \frac{d}{d x} y + c$
Дифференциаллă танлăхсем	Динамикăллă системăсем	Пăтрашу теорийĕ

Арифметика – Векторла анализ – Анализ – Виçе теорийĕ – Дифференциаллă танлăхсем – Динамикăллă системăсем – Пăтрашу теорийĕ – Тивĕçсен шучĕсем

Структурăсем

Йышсен теорийĕ – Абстрактлă алгебра – Ушкăнсен теорийĕ – Алгебрăллă структурăсем – Алгебрăллă геометри – Хисепсен теорийĕ – Топологи – Линилле алгебра – Универсаллă алгебра – Категорисен теорийĕ – Умлă-хыçлăх теорийĕ

Уçлăхла тытăмсем


Геометри	Тригонометри	Дифференциаллă геометри	Топологи	Фракталсем

Дискретлă математика

$\forall x (P (x) \Rightarrow P (x^{'}))$
Математикăлла логика	Шутланаяслăх теорийĕ	Криптографи	Графсен теорийĕ