Механика

механикăн тĕсĕсене схемăласа кăтартни

Механика (Шаблон:Lang-el — машина тăвас искусствă ) — физикăн материаллă объектсен механикăлла хусканăвне е хусканманлăхне тата вĕсен хушшинчи çыхăнусене тĕпчекен уйрăмĕ. Классикăлла механика тата квант механики пур . Чĕмсĕрлĕх йĕркипе, "механика" тенĕ чухне шăпах классикăлла механикăна ăшра тытаççĕ.

Механика системи

Механика тĕпчекен объектсене механикăлла система теççĕ.

Механика пайĕсем

Шаблон:Классикăлла механика Шаблон:Татăлми тавралăхсен механики Шаблон:Квантла механика Шкулта вĕренекен механика пайĕсем: кинематика, статика, динамика, упрану саккунĕсем.

Динамика

Исаак Ньютон

Динамика Ньютон саккунĕсем çинче никĕсленсе тăрать.

• Пур çавăн пек пуçлав системисем (вĕсене инерциаллă теççĕ), хăшĕсенче япаларăш пĕрпĕтĕммĕн куçнин хăвăртлăхĕ улшăнмасть, енчен те нимле ытти япалăршсен вăйăмĕ çук е ăна тивекен мĕнпур вăйсем пĕрне-пĕри компенсацилеççĕ.

$\overrightarrow{F}=0\Rightarrow \overrightarrow{v}=const$

Кунта: $\overrightarrow{F}$ — мĕн пур вăйсем, $\overrightarrow{v}$ — хăвăртлăх.

• Инерциаллă пуçлав системисенче япаларашăн хăвăртланăвĕн пысăкăшĕ мĕнпур вăйсем хушăннин пысăкăшне масса çине пайланипе танлашать; хăвăртланăвăн тата хушăнcан пулнă пĕтĕмĕшле вăйăн тĕллемисем пĕр еннелле.

$\overrightarrow{a}=\frac{\overrightarrow{F}}{m},$

Кунта: $\overrightarrow{a}$ — хăвăртлану, $m$ — масса.

• Икĕ япаларăш пĕр-пĕрне витерекен вăйсем пĕр йĕр çинче выртаççĕ, тĕллемисем хире-хирĕçле тата пысăкăшĕсемпе пăр тан.

$|\overrightarrow{F_1}|=|\overrightarrow{F_2}|$

$\overrightarrow{F_1}=\overrightarrow{-F_2}$

Кунта: $\overrightarrow{F_1}$ — пĕрремĕш япаларăшăн вăйĕ, $\overrightarrow{F_2}$ — иккĕмĕш япаларăшăн вăйĕ.

Тата пăхăр

• Механика (терминология)
• Мехатроника

Каçăсем

• XIX-мĕш ĕмĕрчен механика аталанăвĕн исторйĕ Шаблон:Webarchive.Шаблон:Ref-ru