Йыт çĕмĕрчĕ
Йыт çĕмĕрчĕ , (Шаблон:Lang-la), (Шаблон:Lang-la2) — йывăç евĕр тĕм е лутра йывăç, 7 м таран.
- Латинла ячĕ frangere — хуç глаголпа çыхăннă. Ăна йывăç çăмăллăн хуçăлнипе çавăн пек ят панă. ,
Йывăç вуллипе турачĕсем тĕттĕм хăмăр. Хупă айĕнче хĕрлĕ тĕслĕ слой пур.
Çулçисем елипс формиллĕ, 4-10 см тăршшĕ.
Чечекĕсем 2-3,5 мм тăршшĕ, хитре мар.
Чечек формули: Шаблон:Nobr
[1].
Çимĕçĕ — 8—10 мм диаметрлă шар евĕрле. Ăшĕнче 3 сарă симĕс çаврака-виçкĕтеслĕ шăмăллă. Пиçсен тĕттĕм кăвак хура тĕслĕ. Çырлисем наркăмăшлă, анчах кайăксем вĕсене тăрăшсах çиеççĕ.
Состав
Хуппинче, папкисенче, çулçисенче, çырлисенче антрахинонсем (глюкофрангулин, эмодин тата изоэмодин) пур. Хуппинче 8 % таран. Унсăр пуçне йывăç хуппинче гликозидсем, хризофан йӳçĕкĕ, антранолсем, сухăрсем, тата эфир çăвĕсен йĕрĕсем пур[2].
Сарăлни
Европăн вăрманпа вăрманлă хир зонисенче, Хĕвеланăç Çепĕрте, Кĕçĕн Аçин çурçĕр пайĕнче, Крымра, Кавказра, Вăтам Аçин çурçĕр пайĕнче ӳсет. [3].
Усă курни
Медицина
Халăх медицининче хуппипе çырлисене усă кураççĕ. Официаллă медицина (Cortex Frangulae) хуппине усă курать, анчах малтан е 1 çулталăк упрамалла, е 1 сехет 100 °C хĕртмелле.
Капăрлату
Капăрлатмалли тĕм евĕр ĕрчетеççĕ.
Çемçе йывăçĕ çăмăлăн çурăлать, касакансем усă кураççĕ. Танăçлăхĕ пĕчĕк пулнипе унтан хура е тĕтĕмлĕ тар валли йывăç кăмрăкĕ тăваççĕ [4]. Вĕлле хурчĕсем йыт çĕмĕрчĕ çинче нектарпа пыльца пуçтараççĕ. Гектартан 35 ег таран. Хăшпĕр вăрмансенче тĕп пыл ӳсентранĕ пулса тăрать.[5].
Асăрхавсем
Вуламалли
Каçăсем
- Крушина ломкая (крушина ольховидная, крушинник, сорочьи ягоды, волчьи ягоды, черемуха) — Frangula alnus Mill Шаблон:Webarchive
- Крушина ломкая — Frangula alnus Mill.: фотографии и описание
- ↑ Шаблон:Книга
- ↑ Атлас лекарственных растений СССР. — М.: Изд-во мед. лит., 1962.
- ↑ Атлас ареалов и ресурсов лекарственных растений СССР (Сборник)
- ↑ Статья из Технической Энциклопедии 1927-34 гг.. Дымный порох Шаблон:Webarchive
- ↑ Шаблон:Кĕнеке