Чикĕ (математика)

Шаблон:Пĕлтерĕшсем Шаблон:Toc-right Чикĕ — математикăлла анализра тĕпре тăракан ăнлавсенчен пĕри. Хисепсен умлăн-хыçлăнлăхĕн чикки тата функци чикки пур.

"Чикĕ" тенипе, XVII ĕмĕрте, интуици, туйăм-сисĕм шайĕнче, математикăлла анализа никĕсленĕ чухне Ньютон тата, çавăн пекех, XVIII ĕмĕрти математиксем (Эйлер, Лагранж) усă курнă. Хисепсен умлăн-хыçлăнлăхĕн чиккин çирĕп палăртавĕсене Больцано (1816-мĕш çул) тата Коши (1821-мĕш çул) кăларса тăратнă.

Хисепсен умлăн-хыçлăнлăхĕн чикки

Шаблон:Main Хисепсен умлăн-хыçлăнлăхĕн чиккине ак çапла паллă тăваççĕ: $\underset{n\to +\mathrm{\infty }}{\lim }{x}_n$. Кунта $n$ ăçталла туртăннине кăтартмасан та юрать, мĕншĕн тесен $n$ $\in \mathbb{N}$ (натураллă хисеп), вăл вара $+\mathrm{\infty }$ ("плюс" вĕçсĕрлĕх) патнелле çеç туртăнма пултарать.

Функци чикки

Ӳкерчĕк:Limit-at-infinity-graph.png

Аргуменчĕ "плюс" вĕçсĕрлĕх патнелле туртăннă чух чикки $L$ пулакан функцин графикĕ

Шаблон:Main Енчен те Шаблон:Math чăн пĕлтерĕшсемлĕ функци-тĕк, Шаблон:Math вара чăн хисеп пулсан, функци чиккине çапла çырса хума пулать

$\underset{x\to c}{\lim }f(x)=L$

Каçăсем

• Mathwords: Limit