Ампер саккунĕ

Ампер саккунĕ  — электро токсен хире-хирĕçлĕ вăйăмĕн саккунĕ. Андре Мари Ампер 1820-мĕш çулта кăтартса панă. Ампер саккунĕпе килĕшÿллĕн, пĕр еннелли электро токлă параллеллĕ ярăшсем туртăнаççĕ, хире-хирĕç еннеллисем — тĕртĕнеççĕ. Ампер саккунĕ тесе çавăн пекех магнитла уйран токлă ярăшăн пĕчĕк пайвырăнне тивекен вăйа та калаççĕ. Çав вăй ток вăйĕпе тата магнитла $B$ индукципе линилле çыхăннă. $\overrightarrow{B}$ индукциллĕ магнитла уйран $\overrightarrow{j}$ йăвăлăхлă электро токлă ярăш калăпăшĕн $dV$ элементне тивекен $d\overrightarrow{F}$ вăйăн курăмĕ Пĕрчĕсен тĕнчери тытăмĕнче (СИ) çакăн пек:

$d\overrightarrow{F}=\overrightarrow{j}\times \overrightarrow{B}dV.$

Енчен ток вăрăм та çинçе ярăш таршшĕпе куçсан, $\overrightarrow{j}dV=Id\overrightarrow{l}$, кунта $d\overrightarrow{l}$ — ярăшăн «тăршшĕн элеменчĕ», модулĕпе вăл $dl$ чухлĕ тата унăн енĕ ток енĕпе пĕр. Çапла вара вăй формули çакăн пек çырăнать: $d\overrightarrow{F}=Id\overrightarrow{l}\times \overrightarrow{B}$.

Çавăн пекех

• Лоренц вăйĕ
• Амперăн циркуляци саккунĕ