Диэлектрикле витереслĕх

Витереслĕх пĕррепе тан марри тулаш электро уй витĕмĕпе пулакан поляризаци эффекчĕпе çыхăннă, мĕншĕн тесен ун результачĕпе хирĕçле енлĕ шалти уй çуралать

Диэлектрикле витереслĕх (${\epsilon }_r$ тата ${\epsilon }_a$) — пăнчăлла $q_1$ тата $q_2$ электро капламсем пĕр тикĕс диэлектрикле талккăшра пĕр-пĕрин хушшинчи $r_{12}$ инçĕшĕнче тăрса хире-хирĕçле мĕнлерех вăйăмра пулнине кăтартакан Кулон саккунĕн математикăлла çыравĕнче пур коэффициент:

$F=\frac{1}{4\pi {\epsilon }_a}\cdot \frac{|q_1{q}_2|}{r_{12}^2},$

çавăн пекех, вăл асăннă тавралăхри электро индукци векторĕпе электро уйăн хиврелĕхлĕхĕн векторне çыхăнтаракан танлăхра та пур:

$𝐃={\epsilon }_a𝐄$

Витереслĕхĕн абсолютлă (${\epsilon }_a$) тата танлаштаруллă (${\epsilon }_r$; r лат. relativus [-a, -um] — танлаштаруллă) капĕсене кĕртеççĕ:

${\epsilon }_a={\epsilon }_0{\epsilon }_r,$

кунта ${\epsilon }_0$ — электро константтă.

«Диэлектрикле витереслĕх» терминне хăйне ${\epsilon }_r$ тĕлĕшпе те, ${\epsilon }_a$ тĕлĕшпе те усă кураççĕ; кĕскелĕхшĕн, вĕсенчен пĕрне (Раççейре ытларах чух ${\epsilon }_r$ текеннине, акăлчан чĕлхиллĕ литературăра ${\epsilon }_a$ текеннине) $\epsilon$ пек паллă тăваççĕ (хăшĕн пирки сăмах пыни ялан тенĕ пекех контекстран тÿрех паллă).

Ĕнтĕ ${\epsilon }_r$ кап хапасăр, ${\epsilon }_a$ хапи вара ${\epsilon }_0$ хапипе тÿр килет (Пĕрчĕсен тĕнчери тытăмĕнче (СИ): фарад метр çине, Ф/м).

{fq[b ${\epsilon }_r$ витереслĕх конкретлă тавралăхри икĕ электро капламăн хире-хирĕç вăйăмĕ вакуумринчен (лешĕшен ${\epsilon }_r=1$) мĕн чухлĕ пĕчĕкреххине кăтартать.

Витереслĕх пĕррепе тан марри тулаш электро уй витĕмĕпе пулакан поляризаци эффекчĕпе çыхăннă, мĕншĕн тесен ун результачĕпе хирĕçле енлĕ шалти уй çуралать.

Каçăсемпе ытти çăлкуçсем

• Фейнман Р., Лейтон Р., Сэндс М. Фейнмановские лекции по физике. — М.: Мир, 1965.
• Сивухин Д. В. Общий курс физики. — М.. — Т. III. Электричество.
• Малышкина И. А. Основы метода диэлектрической спектроскопии (учебное пособие) // Изд-во физического ф-та МГУ, М.: 2012 — 81 стр.
• Курс физики для ФМШ при НГУ, раздел «Электромагнитное поле», гл. 2: «Диэлектрики».