Инерциаллă пуçлав тытăмĕсем сĕтĕрĕнни

Шаблон:Физика теорийĕ Инерциаллă пуçлав тытăмĕсем сĕтĕрĕнни, е Ле́нзе — Ти́рринг эффекчĕ, — çаврăнакан пысăк массăллă ĕскерсем çывăхăнче сăнанакан тата танлаштарулăхăн пĕтĕмĕшле теорийĕпе (ОТО) çыхăннă пулăм. Эффект хушăмла тата Кориолисăнни пек хăвăртланусем çуралнипе палăрать. Урăхла каласан, кун пек чухне гравитаци уйĕнчи тĕслĕхле ĕскер тĕлне хушăмла вăйсем тивеççĕ.

Ньютон механикинчи Кориолис хăвăртланăвĕ инерциаллă мар пуçлав тытăмĕн инерциаллă пуçлав тытĕмĕ тĕлешĕнчи $\overrightarrow{\omega }$  кĕтесле хăвăртлăхĕнчен тата тĕслехле ĕскерĕн инерциаллă мар пуçлав тытăмĕнчи линилле $\overrightarrow{v}$ хăвăртлăхĕнчен çеç килет тата вăл çакăнпа тан

$\overrightarrow{a}=2\overrightarrow{\omega }\times \overrightarrow{v}.$

Лензе тата Тирринг 1918-мĕш çулта кăтартса панă тăрăх, ОТО эффекчĕсене шута илекен Кориолис хăвăртланăвĕн, $R$ радиуслă тата $M$ массăллă çаврăнакан ĕскертен $r$ инçĕшĕнче, $r/R\gg 1$ малсăлтав пулсан, хушăмла компонент пур:

$\overrightarrow{b}=2\overrightarrow{v}\times \overrightarrow{H},$

кунта $\overrightarrow{H}=\frac{2MG{R}^2}{5c^2{r}^3}\left[\overrightarrow{\omega }-3\frac{(\overrightarrow{\omega }\overrightarrow{r})\overrightarrow{r}}{r^2}\right].$

Вуламалли

• Herbert Pfister. On the history of the so-called Lense-Thirring effect PhilSci Archive, 25 March 2006 (Герберт Пфистер. К истории так называемого эффекта Лензе — Тирринга.)