Йӳçек

Шаблон:Пĕлтерĕшсем Йӳçексем — шывамăш катионне пама пултаракан (Брёнстед йӳçекĕсем) е ковалент çыхăнăвĕпе пулнă электронлă мăшăра илме пултаракан (Льюис йӳçекĕсем) хими пĕрлешĕнчĕкĕсем. .

Йӳçексен химилле палăрăмĕсем

Бор йӳçекĕ

Кăткă йӳçекĕ

• никĕслĕх оксичĕсемпе хутшăнни тăварпа шыва тăвать:

$𝖢𝖺𝖮\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖧𝖢𝗅\mathsf{⟶}𝖢𝖺𝖢{𝗅}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

• Амфотерлă оксидсемпе хутшăнни тăварпа шыва тăвать:

$𝖹𝗇𝖮\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖧𝖭{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{⟶}𝖹𝗇\mathsf{(}𝖭{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}{\mathsf{)}}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

• Сĕлтĕсемпе хутшăнни тăварпа шыва тăвать (нейтрализаци реакцийĕ):

$𝖭𝖺𝖮𝖧\mathsf{+}𝖧𝖢𝗅\mathsf{⟶}𝖭𝖺𝖢𝗅\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

• Ирĕлеймен никĕслĕхсемпе хутшăнни тăварсемпе шыва тăвать, эхер те усă куран йӳçек ирĕлекенскер:

$𝖢𝗎\mathsf{(}𝖮𝖧{\mathsf{)}}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\downarrow }\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{⟶}𝖢𝗎𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

• Тăварсемпе хутшăнсан, эхер те осадок е газ тухсан:

$𝖡𝖺𝖢{𝗅}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{⟶}𝖡𝖺𝖲{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{\downarrow }\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖧𝖢𝗅\mathsf{\uparrow }$

• Хăватлă йӳçексем хавшакраххисене тăварсенчен кăларса пăрахаççĕ:

${𝖪}_{\mathrm{𝟥}}𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}\mathsf{+}\mathrm{𝟥}𝖧𝖢𝗅\mathsf{⟶}\mathrm{𝟥}𝖪𝖢𝗅\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟥}}𝖯{𝖮}_{\mathrm{𝟦}}$

$𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖢{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖧𝖢𝗅\mathsf{⟶}\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖢𝗅\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\mathsf{+}𝖢{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }$

(кунта тăнăç мар кăмрăк йӳçекĕ H₂CO₃ пулса каять, вăл тӳрех шывпа йӳçек кăмрăк газĕ пулать)

Йӳçексен номенклатури

Органикăлла мар йӳçексен номенклатури

Йÿçамăшлă йÿçексем тĕлĕшпе.

• Вырăсла -н-, -ов-, -ев- суффиксемлĕ паллă ячĕсемлĕ йÿçексене чăваш чĕлхинче туртăм категорийĕпе кăтартмалла.
• Вырăсла -новат- суффиксемлĕ паллă ячĕсемлĕ йÿçексене чăваш чĕлхинче -ларах/-лерех тенипе кăтартмалла
• Вырăсла -(ов)ист- суффиксемлĕ паллă ячĕсемлĕ йÿçексене чăваш чĕлхинче -ла/-ле тенипе кăтартмалла
• Вырăсла -новатист- суффиксемлĕ паллă ячĕсемлĕ йÿçексене чăваш чĕлхинче -ларахка/-лерехке тенипе кăтартмалла

Вуламалли

• Шаблон:Кĕнеке
• Шаблон:Кĕнеке

Каçăсем

• Все о кислотах
• Органика тата органикă мар йӳçекĕсем
• Йӳçексем: йӳçамăшсăррисем тата йӳçамăшлисем, соли бескислородных и кислородсодержащих кислот, типы химических реакций Шаблон:Webarchive