Стерадиан

1 стерадиан чухлĕ ĕскерле кĕтесе ÿкерсе кăтартни

1 стерадиан чухлĕ ĕскерле кĕтес тăвакан çаврака конусăн $2\theta$ сарăлу кĕтесĕ

Стерадиа́н (чăвашла кăтарту: ср, тĕнчери кăтарту: sr; Шаблон:Lang-grc — хытă, клăпăшлă, уçлăхла, тата Шаблон:Lang-la — пайăрка) — ĕскерле кĕтесе виçмелли пĕрчĕ.

Шаблон:Math радиуслă сферăн варринчи тăрăллă тата 1 стерадиан чухлĕ ĕсерле кĕтес çав сферăран Шаблон:Math² чухлĕ лаптăк касса кăларать. Енчен те ку ĕскерле кĕтес çаврака конус пек пулсан, $\varphi$ сарăлу кĕтесĕ çапла пулать:

$\varphi =2\theta =2\arccos (1-\frac{1}{2\pi })\approx 1.144\text{rad},$

(çывхартсан 65,541° е 65°32′28″).

Сферăн варинчен сăнанакан унăн çийĕ $4\pi$ стерадиан чухлĕ ĕскерле кĕтес тăвать; çавăн пекех, Шаблон:NumШаблон:Nbsp= 1/4π ≈ Шаблон:Num, тулли ĕскерле кĕтеср (сфера) тĕлĕшпе илес пулсан, е (180/π)² ≈ Шаблон:NumШаблон:Nbsp, иккĕмĕш капашлă градус тĕлĕшпе илсен. /

Çĕр варринчен тухакан пайăркасем Çĕр çинчи тĕрлĕ лаптăксем витĕр иртсен еплерех ĕскерле кĕтессем туни

Стерадиан Тĕнчери пĕрчĕсен тытăмне (СИ) кĕрет. 1995-мĕш çулхи йышăну тăрăх, стерадиан СИри хапасăр пĕрчĕ шутланать, çав вăхăтрах унăн ятарлă ячĕ тата символĕ пур, вĕсене усă курма та усă курмасăр тăма та май пур, пĕтĕмпех кăмăлтан тата кирлĕлĕхрен килет.

$\mathrm{\Omega }$ ĕскерле кĕтесе тупмалли формула, енчен те çаврака конус тăрринчи $\varphi$ кĕтес паллă пулсан, ак çапла:

$\mathrm{\Omega }=2\pi [(1-\cos (\varphi /2)].$

Истори

«Стерадиан» (Шаблон:Lang-en) термина чи малтан Шаблон:Iw хăйĕн «Метрикăлла геометри» кĕнекинче (Шаблон:Lang-en) кĕртнĕ.Шаблон:-